Ένας άνδρας 36 χρονών καλεί στη Συμβουλευτική Γραμμή και μας μοιράζεται: «Προσπαθούσαμε για παιδί 10 μήνες και τα καταφέραμε, όμως το χάσαμε, η σύζυγός μου απέβαλε. Μετά από αυτό δεν είναι τίποτα ίδιο. Είναι πολύ δύσκολο να έχεις πιστέψει ότι αυτό που ήθελες τόσο, επιτέλους θα συμβεί και τελικά όλα μάταια. Δεν ξέρω τι να κάνω, η σύζυγός μου είναι χειρότερα από εμένα, δεν μιλάει τόσο, έχουμε απομακρυνθεί. Μου έχει λείψει συναισθηματικά και σεξουαλικά…Έχουν περάσει 7 μήνες από τότε. Τι μπορώ να κάνω;». Μέσα από τα λόγια αυτού του άνδρα φαίνεται πως το ζευγάρι και ιδιαίτερα η γυναίκα βρίσκονται σε μία διαδικασία πένθους. Πώς επηρεάζει η αποβολή την ψυχική και σεξουαλική υγεία του ζευγαριού;
Η απώλεια εγκυμοσύνης – αποβολή (pregnancy loss) είναι ένα συχνό φαινόμενο στην αρχή της κύησης, που αντιμετωπίζει έως και το 25% των γυναικών. Η έρευνα δείχνει υψηλότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης σε αυτή την ομάδα, σε σύγκριση με άλλες γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν, ενώ οι εμπειρίες των ανδρών δεν έχουν τόσο διερευνηθεί. Επιπλέον, η αποβολή συνδέεται με χαμηλότερη σεξουαλική λειτουργία και επιθυμία και για τους δύο συντρόφους. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα ζευγάρια εκφράζουν δυσαρέσκεια ως προς την ιατρική φροντίδα που λαμβάνουν, καθώς επιθυμούν περισσότερες πληροφορίες, ενσυναίσθηση, ψυχολογική υποστήριξη, παρακολούθηση και ανάγκη να γνωρίζουν την αιτία που οδήγησε στην αποβολή.
Η σεξουαλική ευημερία μπορεί να αλλάξει σημαντικά ενόψει των αναπαραγωγικών προκλήσεων, όπως η προσπάθεια σύλληψης, η διαδικασία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αλλά και η μετάβαση στη γονεϊκότητα. Ο αντίκτυπος της απώλειας εγκυμοσύνης δεν έχει μελετηθεί αρκετά, παρά τις γνωστές επιπτώσεις στην ψυχική, σωματική και σεξουαλική υγεία, ενώ έχουν αναφερθεί αλλαγές στη σεξουαλική λειτουργία, ακόμη και χρόνια μετά.
Η πλειοψηφία των ερευνών εστιάζει σε άτομα με πολλαπλές απώλειες, συνήθως περισσότερες από 3, γεγονός που επηρεάζει μόνο το 1-5% των ζευγαριών και λίγες περιλαμβάνουν δεδομένα και από τους δύο συντρόφους.
Μία διαχρονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Sexual Medicine περιλάμβανε 148 ζευγάρια που είχαν βιώσει απώλεια εγκυμοσύνης τους τελευταίους 4 μήνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε σύγκριση με τα ζευγάρια χωρίς ιστορικό απώλειας εγκυμοσύνης, τα ζευγάρια που είχαν βιώσει πρόσφατα απώλεια ανέφεραν χαμηλότερη σεξουαλική ικανοποίηση 3-4 μήνες μετά και αποκλίσεις στη σεξουαλική επιθυμία μεταξύ των συντρόφων. Οι σύντροφοι των γυναικών που απέβαλαν ανέφεραν χαμηλότερη σεξουαλική δυσφορία, πιθανώς επειδή έδιναν προτεραιότητα στη διαχείριση του πένθους και υποστήριζαν τη σύντροφό τους, έναντι της σεξουαλικής δραστηριότητας.
Αναφέρθηκαν επίσης αρνητικές αλλαγές στην υγεία και την εικόνα του σώματος, το σεξ έγινε μηχανικό και επικεντρώθηκε στη σύλληψη, ενώ το άγχος, ο φόβος, η θλίψη και η μειωμένη διάθεση κυριαρχούσαν.
Από την άλλη πλευρά, υπήρξαν ζευγάρια που ανέφεραν ότι βίωσαν ενδυνάμωση της σχέσης τους μέσα από την ενίσχυση της οικειότητας μετά την απώλεια, αν και τα περισσότερα θετικά αναφέρθηκαν μαζί με αρνητικές αλλαγές.
Πολλά ζευγάρια αντιμετωπίζουν δυσκολίες μετά από μια απώλεια εγκυμοσύνης και υπάρχει ανάγκη για υποστήριξη και κατανόηση. Τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες παρουσιάζουν υψηλούς κινδύνους για ανάπτυξη άγχους και κατάθλιψης, κάτι που υπογραμμίζει τη συμπερίληψη και των ανδρών συντρόφων. Παράγοντες όπως η επικοινωνία με το υποστηρικτικό δίκτυο (φίλοι, συγγενείς), η ικανοποίηση από τη σχέση, αλλά και η ύπαρξη παιδιού συσχετίζονται με καλύτερη ψυχική υγεία.
Εάν έχετε βιώσει μία απώλεια χρειάζεται χρόνος, που είναι υποκειμενικός για τον καθένα μας, προκειμένου να βρείτε ξανά τα πατήματα της σχέσης σας, αλλά και της καθημερινότητάς σας. Μην διστάζετε να αναζητήσετε ψυχική στήριξη. Ενδεχομένως να εισπράττετε πίεση από το περιβάλλον σας να ξεπεράσετε γρήγορα αυτό που έχει συμβεί, το οποίο ενέχει τον κίνδυνο να αφήσετε το συναίσθημά σας ανέκφραστο. Απεναντίας, αυτό που χρειάζεστε είναι να νιώσετε ασφάλεια, να μιλήσετε γι’ αυτό και σταδιακά, με την πάροδο του χρόνο ο θυμός και η θλίψη θα μειωθούν.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.