Αναμφίβολα, η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και η έκφρασή της, μέσω της εκτόνωσης των σεξουαλικών ορμών, ύψιστη ανάγκη για μια φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Μέσα από μια γρήγορη ανασκόπηση τον τελευταίο αιώνα πάνω στη θεματική ενότητα: ομοφυλοφιλία (η ερωτική έλξη για το ίδιο φύλο), παρατηρείται μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην αποδοχή του διαφορετικού και στην απόδοση ισότητας, μέσα από την θεσμική κατοχύρωση και τον επαναπροσδιορισμό κοινωνικών αντιλήψεων. Η απενοχοποίηση του ομόφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού και η διεκδίκηση της σεξουαλικής απελευθέρωσης ήταν μια δύσκολη, χρονοβόρα διαδικασία, με τους ομοφυλόφιλους να δίνουν την δική του μάχη για κοινωνική αποδοχή.
Παρόλα αυτά, σήμερα σε ποιο βαθμό συνεχίζει να υφίσταται κοινωνική απομόνωση ένας ομοφυλόφιλος; Μέχρι ποιο σημείο φτάνουν τα δικαιώματά του; Που οφείλεται η διαφοροποίηση στον σεξουαλικού προσανατολισμό των ατόμων αυτών;
Μέσα από μια γρήγορη ματιά στο παρελθόν, η ομοφυλοφιλία ξεκίνησε ως μία ψυχική νόσος, με κριτήρια ψυχοπαθολογίας, στερώντας το δικαίωμα από τα άτομα αυτά, να εκφράσουν ελεύθερα και χωρίς ενοχές την σεξουαλικότητα τους. Βλέπουμε λοιπόν να αποδίδονται στην ομοφυλοφιλία χαρακτηριστικά ασθένειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το γεγονός πως στο ψυχιατρικό εγχειρίδιο του DSM το 1953, η ομοφυλοφιλία αναφερόταν ως ψυχική ασθένεια. Φυσικά αυτή η διάγνωση φαίνεται πως συμβάδιζε και με τις πεποιθήσεις της κοινωνίας για τους ομοφυλόφιλους. Στην Αμερική ο πρόεδρος Αιζενχάουερ απαγόρευε τον διορισμό ομοφυλόφιλων ατόμων στο δημόσιο και η κοινωνία τους χλεύαζε και τους εξίσωνε με άτομα που έπασχαν από νευρωτισμό ή αλκοολισμό.
Η μεγάλη αρχή έγινε το 1956 από την ψυχολόγο Έβελιν Χούκερ η οποία μέσα από την έρευνά της, έδειξε πως δεν υπήρχε διαφορά στην ψυχοπαθολογία ενός ομοφυλόφιλου από έναν ετεροφυλόφιλο άνδρα. Δεκατρία χρόνια αργότερα ακολούθησε και η διαγραφή της ομοφυλοφιλίας από το ψυχιατρικό διαγνωστικό εγχειρίδιο.
Σήμερα, η «απενοχοποίηση» της ομοφυλοφιλίας υφίσταται, αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο ανοχής και περιορισμών, τουλάχιστον αυτό φαίνεται από τις συντηρητικές και έντονα θρησκευόμενες πολιτείες. Έτσι λοιπόν παρά τα σημάδια προόδου απέναντι στον ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό, το κοινωνικό στίγμα συνεχίζει να υπάρχει, δημιουργώντας κοινωνικά στερεότυπα. Η κοινωνική σύγχυση που υπάρχει γύρω από τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, και οι αντίθετες δια μέτρου απόψεις που επικρατούν, φαίνεται να σταθεροποιούν ομοφοβικές προκλήσεις τόσο στο σε διαπροσωπικό όσο και στον επαγγελματικό/εκπαιδευτικό επίπεδο.
Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που τα ομοφυλόφιλα άτομα, υφίστανται απομόνωση και εκφοβισμό από συγγενικά τους πρόσωπα, φοβούμενοι το κοινωνικό στίγμα.
Ίσως αυτό που αρνούνται να καταλάβουν πολλοί γονείς, είναι πως η ομοφυλοφιλία δεν είναι επιλογή… Τελικά ομοφυλόφιλος γίνεσαι ή γεννιέσαι; Ανά καιρούς πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για την ομοφυλοφιλία, πάνω σε ψυχολογικά, βιολογικά, κοινωνικά μοντέλα.
Πρώτη μεγάλη μελέτη ήταν αυτή του Kinsey που ανήγαγε την ομοφυλοφιλία στο10% του γενικού πληθυσμού, η οποία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Έκτοτε χιλιάδες μελέτες έχουν εκπονηθεί, με σκοπό την βαθύτερη προσέγγιση του ομόφυλου προσανατολισμού, σε μια απόπειρα να βρεθούν τα αίτια. Πρώτη μεγάλη έρευνα που υπογράμμισε την βιολογική έκταση της ομοφυλοφιλίας, έγινε το 1993, που παρουσιάστηκε συσχέτιση της περιοχής Xq28 στο χρωμόσωμα Χ του DNA.
Άλλα δεδομένα ερευνών, παρουσιάζουν πως η μειωμένη παροχή ανδρογόνων (για τα αγόρια) και η έκθεση της μητέρας σε ανδρογόνα που προκαλεί αρρενοποίηση στα κορίτσια, κατά τη διάρκεια της περιγεννητικής περιόδου, επηρεάζουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
Νέες έρευνες δίνουν μεγαλύτερη έκθεση στους γενετικούς παράγοντες, δίνοντας όλο και λιγότερο χώρο στις μελέτες που υποστηρίζουν τις κοινωνικές καταβολές της ομοφυλοφιλίας. Έρευνα που έγινε στην Αμερική, το 2017, με δείγμα 1,077 ομοφυλόφιλων και 1231 ετεροφυλόφιλων ανδρών, παρουσίασε νέα δεδομένα για την βιολογική έκταση του θέματος. Η συγκεκριμένη έρευνα έδειξε πως βρέθηκε έντονη δραστηριότητα στο χρωμόσωμα 13 κοντά στο γονίδιο SLITRK6, στο διεγκέφαλο (περιέχει τμήματα του εγκεφάλου όπως ο θάλαμος και υποθάλαμος) και που έχει βρεθεί να σχετίζεται με την σεξουαλικό προσανατολισμό. Επίσης, έντονη δραστηριότητα υπήρχε και στο χρωμόσωμα 16 του γονιδίου TSHR, που βρίσκεται στο θυρεοειδή αδένα, ο οποίος σύμφωνα με ευρήματα προγενέστερων ερευνών, έχει συνδεθεί με την ομοφυλοφιλία.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως οι έρευνες δεν έχουν σκοπό τη διερεύνηση αιτιών, ώστε να βρεθεί θεραπεία μέσω γενετική επέμβασης και τροποποίηση αλλά κατανόησης του ομόφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού ως μέσω για περεταίρω διερεύνηση της ίδια ανθρώπινης σεξουαλικής ύπαρξης και του σεξουαλικού ρόλου.
Η ανοχή δεν αποτελεί και αποδοχή του διαφορετικού. Μαθαίνω να αποδέχομαι την ομοφυλοφιλία σημαίνει την αφομοιώνω και την εξισώνω ως κοινωνικά αποδεκτό και ως μη επιλήψιμο.
Παπαδόπουλος Περικλής
Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ