Μέσα στις δυσκολίες της καθημερινότητας και στην ανάγκη διατήρησης μιας ενεργούς σεξουαλικής ζωής σε μια μακροχρόνια σχέση ή γάμο συχνά η σεξουαλική εικόνα του ζευγαριού μεταβάλλεται και παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις. Υπάρχει, λοιπόν, η πιθανότητα να έρθει αντιμέτωπο με μια ενδεχόμενη απιστία που μπορεί να αποτελέσει δοκιμασία για την συνέχιση της σχέσης. Αυτό ενδέχεται να συμβεί όταν τα σεξουαλικά και συναισθηματικά θέλω των συντρόφων δεν απαντώνται μέσα στη σχέση.
Η απιστία προκαλεί ένταση και δυσφορικά συναισθήματα όχι μόνο στον απατημένο σύντροφο, όσο και σε αυτόν που απάτησε. Πρόκειται για ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που πλήττει μια σχέση και διαταράσσει το βασικό στοιχείο της, την εμπιστοσύνη. Μπορεί να είναι σεξουαλική, συναισθηματική, ή μικτή. Η σεξουαλική απιστία είναι οποιαδήποτε συμπεριφορά που περιλαμβάνει σεξουαλική επαφή, όπως φιλιά, χάδια, στοματικό σεξ, ή σεξουαλική επαφή. Η συναισθηματική απιστία αφορά το σχηματισμό ενός συναισθηματικού δεσμού ή ενδιαφέροντος για ένα άλλο άτομο, και μπορεί να εκδηλωθεί με συμπεριφορές όπως φλερτ, τρυφερές συνομιλίες.
Όσον αφορά τα κίνητρα για τα οποία προβαίνει κανείς σε απιστία, συνήθως αποδίδεται στην κακή ποιότητα της σχέσης, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη ικανοποίηση, αίσθημα παραμέλησης από τον σύντροφο, κακή επικοινωνία, θυμό. Ωστόσο, πέραν τούτων, έρευνες έχουν δείξει ότι οι εξωδυαδικές σχέσεις μπορεί να γίνονται και για προσωπικά κίνητρα όπως την επιθυμία κάποιου να τονώσει την αυτοεκτίμηση του και την αναζήτηση ποικιλίας ερωτικών συντρόφων, ή λόγω καταστασιακών συνθηκών όπως μέθη ή στρεσογόνα περίοδος.
Χαρακτηριστική είναι έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Sex & Marital Therapy, η οποία σε δείγμα 495 ατόμων (Μ.Ο. ηλικίας: 20 έτη) που είχαν απιστήσει, μελέτησε τα κίνητρα, τις συμπεριφορές τους στην απιστία και τον αντίκτυπο της. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα που απίστησαν λόγω ελλιπούς αγάπης για τον σύντροφο τους ή αισθήματος παραμέλησης είχαν εξωδυαδικές σχέσεις, που χαρακτηρίζονταν από μεγαλύτερη οικειότητα, συναισθηματική και σεξουαλική ικανοποίηση. Επίσης, οι εξωδυαδικές σχέσεις που δημιουργήθηκαν με κίνητρο την έλλειψη αγάπης, την επιθυμία να τονωθεί η αυτοεκτίμηση ή την αναζήτηση ποικιλίας σεξουαλικών συντρόφων βρέθηκε ότι ήταν μεγαλύτερης διάρκειας, ενώ χαρακτηρίζονταν από κοινές εμφανίσεις και επίδειξη τρυφερότητας δημοσίως. Τα άτομα που είχαν απιστήσει εξαιτίας θυμού ή μειωμένης δέσμευσης απέναντι στον σύντροφο είχαν περισσότερες πιθανότητες να αποκαλύψουν την απιστία και να χωρίσουν τον σύντροφο τους.
Σχετικά με τις εξωδυαδικές σχέσεις για τις οποίες το κίνητρο ήταν καταστασιακές συνθήκες ήταν πιο βραχύχρονες, περισσότερο ιδιωτικές, ενώ χαρακτηρίζονταν από μειωμένη σεξουαλική και συναισθηματική ικανοποίηση. Τα άτομα που απίστησαν λόγω καταστασιακών συνθηκών είχαν λιγότερες πιθανότητες να αποκαλύψουν την απιστία και να χωρίσουν από τον σύντροφο τους.
Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η απιστία δεν είναι πάντα απαραίτητο να συνδέεται με μια χαμηλής ποιότητας σταθερή σχέση, καθώς κίνητρο μπορεί να αποτελεί η τόνωση της αυτοεκτίμησης ή και καταστασιακές συνθήκες όπως μέθη ή στρες. Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ένα συναισθηματικό έλλειμα στην σταθερή τους σχέση, μπορεί να αναζητήσουν μια πιο συναισθηματική, με μεγαλύτερη οικειότητα εξωδυαδική σχέση, έτσι ώστε να ενισχύσουν τα αισθήματα της ανεπαρκούς ή ελλιπούς τρυφερότητας από τη σταθερή τους σχέση.
Αγγελική Διδυμοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.