Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ψυχικές δυσκολίες, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω των οικονομικών και ψυχοκοινωνικών πιέσεων. Η πανδημία COVID-19, για παράδειγμα, επηρέασε την ψυχική υγεία πολλών ανθρώπων.
Η ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές προσέγγισης εξακολουθεί να είναι επιτακτική, ενώ είναι σημαντικό να θυμόμαστε πώς κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και για το λόγο αυτό ακολουθούμε μία εξατομικευμένη αξιολόγηση και θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά θεωρείται, δίπλα στην ψυχοθεραπεία, θεραπεία πρώτης γραμμής με αποτελεσματικότητα, όχι, όμως, στον ίδιο βαθμό σε κάθε άνθρωπο. Πώς θα μας ακουγόταν αν λέγαμε ότι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική θεραπεία είναι η άσκηση;
Έρευνες έχουν δείξει ότι στην ήπια έως μέτρια κατάθλιψη η επίδραση των παρεμβάσεων άσκησης είναι συγκρίσιμη με την αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή και την ψυχοθεραπεία, με τα μεγαλύτερα αποτελέσματα για την αερόβια άσκηση, με τουλάχιστον μέτρια ένταση, υπό την επίβλεψη επαγγελματιών άσκησης, ενώ για τη σοβαρή κατάθλιψη οι παρεμβάσεις άσκησης φαίνεται να αποτελούν πολύτιμη συμπληρωματική θεραπεία!
Σε ψυχοκοινωνικό και συμπεριφορικό επίπεδο, η φαρμακευτική αγωγή και η άσκηση αποτελούν αντίθετους τύπους παρεμβάσεων, ενώ επιπλέον διαφέρουν ως προς τις υποκείμενες παθοφυσιολογικές μεταβολές και, κατά συνέπεια, ως προς τις επιπτώσεις τους στη σωματική υγεία.
Η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά απαιτεί από τους ασθενείς να τηρούν τη συνταγογραφούμενη φαρμακευτική τους αγωγή, αλλά αυτό δεν έχει αντίκτυπο στις καθημερινές συμπεριφορές. Αντίθετα, η άσκηση αντιμετωπίζει με άμεσο τρόπο τον καθιστικό τρόπο ζωής, που συναντάμε συχνά σε άτομα με καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές, ενθαρρύνοντάς τα να:
- βγουν έξω
- θέσουν προσωπικούς στόχους
- βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση
- συμμετάσχουν σε μια ομαδική δραστηριότητα
Πρόσφατη έρευνα του 2023 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Affective Disorders μελέτησε την επίδραση της αντικαταθλιπτικής αγωγής και της θεραπείας με άσκηση, σε άτομα που πληρούσαν τα κριτήρια διάγνωσης κατάθλιψης ή/και αγχώδους διαταραχής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ποσοστά ύφεσης της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας ήταν συγκρίσιμα, ωστόσο, οι ομάδες διέφεραν σημαντικά ως προς τη σωματική υγεία, με την ομάδα που επέλεξε την άσκηση να παρουσιάζει βελτιωμένο προφίλ ως προς το βάρος, την περίμετρο μέσης, την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και την μεταβλητότητά του.
Ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας είμαστε εδώ για να ακούσουμε, να καταλάβουμε και να στηρίξουμε τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας, με σεβασμό στους ρυθμούς και τις δυνατότητές του. Να θυμάστε πώς:
- Ένα μικρό βήμα προς την άσκηση μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά για την ψυχική και σωματική μας υγεία.
- Ένας περίπατος στη φύση και η έκθεση στον ήλιο μπορεί να αναζωογονήσει τη διάθεσή μας.
- Διαλέγουμε κάτι που μας αρέσει πραγματικά, όπως χορός, γιόγκα ή περπάτημα με τον τετράποδο φίλο μας.
- Η άσκηση απελευθερώνει ενδορφίνες που βελτιώνουν τη διάθεση και μειώνουν το άγχος.
Όπως είχε πει και ο Ιπποκράτης (Πατέρας της Ιατρικής 460-370 π.Χ.) ‘Το περπάτημα είναι το καλύτερο φάρμακο‘!
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.