Είναι χρήσιμο να αναγνωρίσουμε αρχικά πως ο αυνανισμός είναι μια φυσιολογική διαδικασία που εκφράζει την ανάγκη για ικανοποίηση της ηδονής, ξεκινά από τη νηπιακή και παιδική ηλικία και παρατηρείται εντονότερα κατά την περίοδο της εφηβείας. Πράγματι, παρατηρούμε πως ο έφηβος άνδρας μέσα από τον αυνανισμό του ανακαλύπτει το σώμα του, μαθαίνει τα στάδια της σεξουαλικής του λειτουργίας, βιώνει την ευχαρίστηση ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζεται για το άνοιγμα της σεξουαλικής του ζωής, τη σεξουαλική διεκδίκηση και τη συντροφικότητα. Μετά το κλείσιμο της εφηβείας η ερωτική επιθυμία καθώς και η ανάγκη για σεξουαλική ικανοποίηση θα ωθήσουν τον άνδρα στη σεξουαλική διεκδίκηση και την αναζήτηση ενός ερωτικού συντρόφου με τον οποίο θα μοιραστεί την επιθυμία του, τη διέγερσή του αλλά και την ηδονική του κορύφωση ξεφεύγοντας από την μοναχική αυνανιστική συνήθεια των εφηβικών του χρόνων.
Σε κάποιες περιπτώσεις όμως παρατηρείται πως ο αυνανισμός εξακολουθεί να υπάρχει και μετά την ενηλικίωση του άνδρα. Διερευνώντας το πώς η συνέχιση του αυνανισμού στην ενήλικη περίοδο καθρεφτίζει τον ψυχισμό του άνδρα παρατηρούμε πως εκφράζει την ανασφάλεια του, το ‘βόλεμα’, την έλλειψη διεκδίκησης και τη συναισθηματική απομόνωση. Ακόμη, συχνά παρατηρούμε πως ο άνδρας ο οποίος βιώνει ανασφάλεια στη διεκδίκηση ερωτικού συντρόφου καταλήγει στον αυνανισμό ως υποκατάστατο της πραγματικής επαφής που βραχυπρόθεσμα του προσφέρει αποτέλεσμα, μακροπρόθεσμα όμως τον ζημιώνει καθώς ενισχύει τη δειλία, το φόβο αλλά και τη μειωμένη διεκδικητικότητα. Η αυνανιστική συνήθεια λοιπόν φαίνεται να καθηλώνει τον άνδρα σε ένα φαινόμενο ‘σεξουαλικού αυτισμού’ οδηγώντας τον στον αδιέξοδο δρόμο της ψυχρότητας και της συναισθηματικής μοναξιάς.
Μέσα από τη Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας ακούμε συχνά περιπτώσεις γυναικών οι οποίες θορυβούνται από την αυνανιστική συνήθεια του συντρόφου τους ή ακόμη άνδρες που καλούν για να εκφράσουν την καθήλωση τους στον αυνανισμό μέσω της χρήσης πορνογραφικού υλικού και την επακόλουθη μείωση της ερωτικής τους επιθυμίας για τη σύντροφό τους. Είναι λοιπόν ωφέλιμο να τονίσουμε πως ο αυνανισμός μέσα στο πλαίσιο μιας σεξουαλικά ολοκληρωμένης σχέσης, ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη αποστασιοποίησης και απομάκρυνσης του ζευγαριού τόσο σε ερωτικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Επιπροσθέτως ο αυνανισμός έχει ‘κατηγορηθεί’ σημαντικά για το πρόβλημα της πρόωρης εκσπερμάτισης αλλά για την εμφάνιση άλλων σεξουαλικών προβλημάτων. Όταν ένας σύντροφος σταματά να μοιράζεται την επιθυμία του, τη διέγερση και τον οργασμό του με την σύντροφο του τότε ουσιαστικά αποστασιοποιείται από τη σχέση τους. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι σύντροφοι να μιλούν ανοιχτά για την ερωτική τους ζωή διεκδικώντας την αμοιβαία συμμετοχή τους στην ερωτική πράξη και ακόμη σημαντικότερα την αμοιβαία ηδονή που τους προσφέρει.