Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα ελλειματικής προσοχής, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. Η ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολέψει την εργασία, τις διαπροσωπικές σχέσεις, την καθημερινότητα και την ψυχική υγεία. Ο επιπολασμός στους ενήλικες είναι 2,8-5%, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν περίπου το 40%. Πώς επιδρά η ΔΕΠΥ στη δημιουργία σχέσεων και στη σεξουαλική ζωή της γυναίκας;
Για τις νεαρές γυναίκες με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας η δυσκολία στην αυτορρύθμιση (έλεγχος συναισθημάτων, παρορμήσεων) μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη δημιουργία σχέσεων και τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία. Οι γυναίκες με ΔΕΠΥ εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά αγχωδών διαταραχών και κατάθλιψης, καθώς και συμπεριφορές αυτοτραυματισμού, σε σύγκριση με τους άνδρες με ΔΕΠΥ και τις γυναίκες χωρίς τη συγκεκριμένη διαταραχή.
Παρά το γεγονός ότι μπορεί να έχουν αρκετούς συντρόφους, οι νεαρές γυναίκες με ΔΕΠΥ συχνά εμφανίζουν δυσκολίες στη διαχείριση των στενών ρομαντικών σχέσεων και αναφέρουν χαμηλότερη ικανοποίηση, τόσο σχεσιακή, όσο και σεξουαλική, συγκριτικά με τον πληθυσμό χωρίς διάγνωση.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ δηλώνουν πιο υψηλό αντιληπτό φόβο για τη δημιουργία στενών σχέσεων με δυσκολία εμπιστοσύνης, όπου η ύπαρξη προηγούμενων αρνητικών εμπειριών επηρεάζει τους μελλοντικούς φόβους και σχετίζεται με χαμηλότερες προσδοκίες όσον αφορά την οικειότητα της σχέσης. Επιπλέον, αναφέρουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική εικόνα εαυτού, δυσκολίες στην επίλυση συγκρούσεων και στη ρύθμιση των συναισθημάτων, παράγοντες που δυσκολεύουν την έκφραση επιθυμιών και αυξάνουν τον φόβο της απόρριψης.
Μπορεί μία γυναίκα που αισθάνεται έτσι να βοηθηθεί;
Σε κάθε διαταραχή το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι το άτομο να αναγνωρίσει και να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει, να λάβει απαντήσεις ενδεχομένως σε ερωτήματα που το ταλαιπωρούν και σταδιακά να αναγνωρίσει τις δικές του προσωπικές ανάγκες, που θα το οδηγήσουν στην αποδοχή και μετέπειτα στη βελτίωση της ζωής του σε επίπεδο σκέψης, συναισθήματος και συμπεριφοράς.
Η αυτογνωσία μπορεί να βοηθήσει στην αποδοχή του εαυτού και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στρατηγικών που βελτιώνουν την επικοινωνία, το σχετίζεσθαι με τους σημαντικούς άλλους, την οικογένεια, το σύντροφο, αλλά και τη σεξουαλική ζωή.
Επίσης, καθοριστικό ρόλο παίζει η ψυχοεκπαίδευση των οικείων (οικογένεια, σύντροφος) ώστε να ενημερωθούν, κατανοήσουν, διαχειριστούν και υποστηριχθούν κατάλληλα βελτιώνοντας την επικοινωνία με το άτομο που έχει ΔΕΠΥ, αλλά και την ψυχική τους υγεία.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.