Ένας γονέας μπορεί να έχει την πρόθεση να μεγαλώσει το παιδί του, με τρόπο που ενισχύει τις πιθανότητες να «μετατραπεί» σε μία ναρκισσιστική φιγούρα; Θα λέγαμε όχι. Δυστυχώς, η αναγνώριση των σφαλμάτων που κάνουμε εμείς οι ίδιοι, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι ο δυσκολότερος «δρόμος», αλλά και ο μοναδικός που θα μας οδηγήσει στη βελτίωση.
Στην πραγματικότητα, ο τρόπος ανατροφής, το σχολείο, οι δραστηριότητες, η θρησκεία, η γειτονιά μας, οι αξίες που μας δίνει η κοινωνία, βάζουν θεμέλια, αλληλεπιδρούν με την ιδιοσυγκρασία και τελικά μας διαμορφώνουν.
Ας δούμε 5 σημεία που μπορούν να βλάψουν την ψυχοσύνθεση του παιδιού και να το οδηγήσουν σε μία εγωπαθητική νοοτροπία:
- Καθρέπτισμα των γονιών: Μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνω στο παιδί μου να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και στη συνέχεια να τα ρυθμίζει μόνο του. Αυτό προϋποθέτει αποδοχή και ανατροφοδότηση, στην αντίθετη όχθη ένας γονέας που δεν διαθέτει ενσυναίσθηση, είναι απών και ασχολείται με τον εαυτό του μεγαλώνει ένα παιδί που θα μάθει να αναζητά συνεχώς την ρύθμιση του συναισθήματος έξω από τον εαυτό του.
- Αγάπη υπό όρους: Το παιδί που εισπράττει την αγάπη υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως για παράδειγμα οι καλοί βαθμοί, οι «σωστές» συμπεριφορές, οι επιτυχίες. Να θυμάστε πώς η λέξη σ’αγαπώ δεν πρέπει να συνοδεύεται από τη λέξη «αν».
- Παραμέληση: Ειδικά στην εποχή των κινητών και των τάμπλετ, αν ρωτήσουμε πολλούς γονείς μπορεί να μας παρουσιάσουν τα παιδιά τους «μια χαρά» και δυστυχώς, στην πραγματικότητα να μιλάμε για παιδιά μόνα, αποξενωμένα από την αγάπη του γονιού και την αίσθηση ασφάλειας.
- Κακοποίηση: Οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης (πχ λεκτική, σωματική) μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη προβλημάτων ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ναρκισσιστικής προσωπικότητας.
- Πρότυπα: Οι γονείς συχνά απαιτούν χωρίς να ασκούν την ίδια αυστηρή κριτική στον εαυτό τους.Τα παιδιά κάνουν ό,τι βλέπουν.Κάτι που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι ότι ένα παιδί είναι ο καλύτερος παρατηρητής και μέσα από αυτό αντλεί πληροφορίες τις οποίες στη συνέχεια υιοθετεί.
Η ανάπτυξη του ναρκισσισμού είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι απόλυτοι και δεν εξασφαλίζουν ότι κάποιος θα γίνει νάρκισσος. Τα παραπάνω μας έδωσαν μία «γεύση» για τις στάσεις και συμπεριφορές που οφείλουμε ως γονείς να γνωρίζουμε, να αποφεύγουμε και έτσι να προλαμβάνουμε τις αρνητικές επιδράσεις στα παιδιά μας.
Κάθε μορφή πρόληψης απαιτεί συνειδητή προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης, της εκπαίδευσης, αλλά και της παρέμβασης σε ορισμένες περιπτώσεις.
Δήμητρα Καρυοφύλλη
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.