Ένας άνδρας 45 ετών εκφράζει την ανησυχία του για τη σύζυγό του, 40 ετών η οποία τους τελευταίους πέντε μήνες πάσχει από κατάθλιψη. Ο ίδιος αναφέρει ότι η σύζυγος έχει χάσει το ενδιαφέρον για τις περισσότερες δραστηριότητες που έκαναν μαζί και έχει κλειστεί στον εαυτό της. Η ενεργητικότητά της είναι πολύ χαμηλή και φαίνεται να μην ευχαριστιέται τίποτα. Επιπλέον, η σύζυγος έχει μειωμένη επιθυμία για σεξουαλική επαφή την οποία και αποφεύγει όταν ο σύζυγος της ζητά. Η επικοινωνία του ζευγαριού είναι περιορισμένη και ο άνδρας προβληματισμένος ρωτάει «ο γάμος μας θα γίνει πάλι όπως πριν; ».
Ένας άντρας που η σύζυγός του πάσχει από κατάθλιψη βιώνει ποικίλα συναισθήματα. Αισθάνεται λύπη, στεναχώρια και απογοήτευση. Μπορεί να νιώθει ντροπή που η σύντροφός του υποφέρει από κατάθλιψη και να το κρατάει κρυφό από συγγενείς και φίλους. Υπάρχουν φορές που απορεί και αναρωτιέται γιατί να συμβεί στη σχέση τους αυτό το πρόβλημα. Ίσως να κυριαρχείται από ενοχές, να νιώθει υπεύθυνος και να κατηγορεί τον εαυτό του για την ασθένεια της συζύγου. Υπάρχει πιθανότητα να έχει αρχίσει να έχει αμφιβολίες για το αν έχει λειτουργήσει «σωστά» ως σύντροφος. Η μειωμένη επιθυμία της συζύγου για σεξουαλική επαφή τον προβληματίζει και ίσως λειτουργεί ως πλήγμα προς τον ανδρικό του ρόλο και την αυτοπεποίθησή του. Η χαμηλή ενεργητικότητα και η έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που έκαναν ως ζευγάρι του γεννάει σκέψεις ότι η σύζυγος έχει πλέον βαρεθεί και αδιαφορεί για εκείνον.
Η σύντροφος κυριαρχείται από συναισθήματα που περιλαμβάνουν θλίψη, απελπισία και απόγνωση. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να ενισχύονται όλο και περισσότερο από το γεγονός ότι νιώθει να μην ευχαριστιέται καμία δραστηριότητα. Υπάρχει ενδεχόμενο να αισθάνεται ευάλωτη, αδύναμη, ανάξια και ανεπαρκής να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί. Είναι πιθανό να ντρέπεται για την ασθένειά της, γεγονός που την εμποδίζει να την αποδεχτεί και να δραστηριοποιηθεί για να την αντιμετωπίσει. Ίσως να αισθάνεται ενοχές και να κατηγορεί τον εαυτό της που εμφάνισε την ασθένεια αυτή. Η δυσκολία στην αντίληψη και τη σκέψη που αντιμετωπίζει τη δυσκολεύουν να συνειδητοποιήσει και να εκτιμήσει το μέγεθος του προβλήματός της.
Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στα συναισθήματα, την αντίληψη, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του ατόμου. Η άσχημη διάθεση, η θλίψη, η λύπη, η απογοήτευση και η απελπισία κυριαρχούν στη ζωή ενός καταθλιπτικού ανθρώπου. Χάνεται το ενδιαφέρον και η άντληση ηδονής από δραστηριότητες που μπορεί να είναι ευχάριστες, όπως το φαγητό, η σεξουαλική επαφή, τα χόμπυ, τα σπορ, οι κοινωνικές και οικογενειακές δραστηριότητες. Το άτομο με κατάθλιψη μπορεί να διακατέχεται από αίσθημα μειωμένης ενεργητικότητας, εκνευρισμού, ανησυχίας και ελάττωσης της κινητοποίησης σε όλες τις εκφράσεις της ζωής. Μπορεί να νιώθει ανήμπορο να φέρει εις πέρας τις υποχρεώσεις του, ακόμη και απλά καθήκοντα και να μην έχει ελπίδα για το μέλλον. Τα άτομα με κατάθλιψη συχνά κυριαρχούνται από αισθήματα και σκέψεις ενοχής για τωρινές ή παρελθούσες αποτυχίες και λάθη και να εμφανίζουν μεγάλο βαθμό αυτοκατηγόριας. Επιπλέον, συνυπάρχει αίσθημα αναξιότητας, ανεπάρκειας και αρνητική εκτίμηση της προσωπικής τους αξίας. Παράλληλα, μπορεί να εμφανίζονται σωματικές ενοχλήσεις, όπως πονοκέφαλοι, δυσκολία στην αναπνοή, μυϊκοί σπασμοί, πόνοι στη μέση και στο στήθος κ.ά.
Όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των συντρόφων, η κατάθλιψη έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αλληλεπίδραση του ζευγαριού. Οι σύζυγοι δεν πραγματοποιούν πλέον κοινές δραστηριότητες, η επικοινωνία τους είναι μικρή και η εμπιστοσύνη μεταξύ τους κλονίζεται. Η μειωμένη επιθυμία για σεξουαλική επαφή ίσως να ερμηνευτεί ότι δεν είναι πλέον επιθυμητός και ελκυστικός ο ένας σύντροφος για τον άλλο, γεγονός που απομακρύνει και αποξενώνει ακόμη περισσότερο τους συζύγους. Είναι σημαντικό οι σύζυγοι να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο και να αφήσουν να εκφραστούν σκέψεις και συναισθήματα. Είναι ωφέλιμο το άτομο με κατάθλιψη να μη χρεωθεί και να μη φορτωθεί με ενοχές και η αντιμετώπιση του προβλήματος να είναι δυαδική.
Δρ. Θάνος Ασκητής
Ψυχίατρος – Σεξολόγος
Καθηγητής ψυχιατρικής EUC
Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας
Μέλος ΕΨΕ, APA/USA, ISSM/ESSM
Αντιπεριφερειάρχης Υγείας