Πριν λίγο καιρό ήρθε στο Ινστιτούτο μια γυναίκα 43 ετών και ανέφερε ότι τους τελευταίους έξι μήνες δεν μπορεί να απολαύσει τις σεξουαλικές της επαφές, καθώς νιώθει έντονο πόνο στα γεννητικά της όργανα. Αυτός ο πόνος δεν περιορίζεται μόνο στις σεξουαλικές επαφές, αλλά έρχεται και φεύγει σε διάφορες στιγμές μέσα στην ημέρα. Η ίδια δεν μπορεί να καταλάβει τι συμβαίνει, είναι απογοητευμένη και ονειρεύεται να επιστρέψει στη σεξουαλική ζωή που είχε πριν από αυτούς τους έξι «εφιαλτικούς», όπως αναφέρει, μήνες. Πλέον, αποφεύγει να πηγαίνει στο σπίτι της, καθώς φοβάται ότι ο σύντροφός της περιμένει από εκείνη να κάνουν σεξ. Η γυναίκα δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τη σχέση της και δεν ξέρει τι συμβαίνει στο σώμα της. Έχει επισκεφτεί δυο γυναικολόγους και δεν έχει βρεθεί οργανική αιτία για το πρόβλημά της. Τι μπορεί να συμβαίνει;
Η Δυσπαρεύνια εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες γύρω στα σαράντα τους χρόνια και συνδέεται με τις ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης. Μάλιστα γύρω στο 8 με 22% των γυναικών αναφέρουν πόνο, κάτι που δηλώνει ότι είναι ένα συχνό φαινόμενο.
Τι είναι η Δυσπαρεύνια (Dyspareunia);
• Επώδυνη σεξουαλική επαφή, η οποία συνήθως αποδίδεται σε ψυχολογικούς, αλλά και ιατρικούς παράγοντες.
• Ο πόνος μπορεί να αφορά την εξωτερική και την εσωτερική περιοχή των γεννητικών οργάνων.
• Ο πόνος μπορεί να συνοδεύει τη γυναίκα από την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής ή να εμφανιστεί ξαφνικά.
Η γυναίκα που έχει δυσπαρεύνια χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της, φοβάται για τη σεξουαλική της ζωή και μπλοκάρει. Ο πόνος στα γεννητικά όργανα την εμποδίζει από το να απολαύσει τη σεξουαλική διείσδυση. Η σκέψη και μόνο ότι θα κάνει σεξ, της προκαλεί δυσφορία, πόνο, και τη γεμίζει αρνητικά συναισθήματα. Με αποτέλεσμα, η γυναίκα να κλειδώνει το σώμα της, τα γεννητικά της όργανα να στεγνώνουν και το σώμα της να παίρνει μια αμυντική στάση απέναντι στην κάθε πιθανή σεξουαλική επαφή. Η πλειονότητα των γυναικών θα βιώσει στη ζωή της πόνο κατά τη διάρκεια του σεξ ή μετά. Η δυσπαρεύνια μπορεί να κρατήσει για λίγο καιρό ή να επιμείνει για χρόνια και όταν δεν υπάρχει οργανική αιτία, είναι σημαντικό να δούμε τον ψυχολογικό παράγοντα.
Είναι σημαντικό να ρωτήσουμε τον εαυτό μας:
- Πώς μας φάνηκαν οι πρώτες σεξουαλικές μας εμπειρίες;
- Υπήρχε κάτι που δε μας άρεσε ή μας έκανε να νιώσουμε άβολα;
- Πώς νιώθουμε με το σώμα μας;
- Έχουμε κοιτάξει τον εαυτό μας και τα γεννητικά μας όργανα στο καθρέπτη;
- Μπορούμε να επικοινωνήσουμε τις επιθυμίες μας στο σεξ;
- Τι θα θέλαμε να κάνουμε διαφορετικά στο σεξ;
- Μας ελκύει ο σεξουαλικός μας παρτενέρ;
- Είμαστε ερωτευμένοι; Έχουμε συναισθήματα για τον άνθρωπο που είναι στο κρεβάτι μας;
- Είμαστε χαρούμενοι;
Αν θέλουμε να έχουμε ερωτική δραστηριότητα και αν θέλουμε το άτομο που έχουμε επιλέξει, τότε η δυσπαρεύνια είναι το τρίτο άτομο που βάζουμε στη σχέση μας. Αυτό το τρίτο άτομο τραβάει όλη την ενέργεια, το ενδιαφέρον και την ηρεμία μας, μας αφήνει γεμάτους πόνο, άγχος, δυσφορία και αγωνία. Κάνει το σεξ να φαίνεται σαν δουλεία και υποχρέωση, που όμως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί και να τη βγάλουμε από το check list μας, καθώς σωματικά δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε. Δεν μπορούμε να απολαύσουμε ούτε τη διαδικασία, ούτε την ιδέα, ούτε την πράξη, ούτε τη φαντασίωση. Η σχέση μας μπορεί να φθείρεται, καθώς όλο και περισσότερο “τρώμε” την ώρα μας να ασχολούμαστε με αυτό το τρίτο άτομο. Δεν μπορούμε πλέον να είμαστε χαλαροί, όπως και η γυναίκα που επισκέφτηκε το Ινστιτούτο, αποφεύγουμε τις ερωτικές συναναστροφές και μένουμε με τον πόνο για συντροφιά και με εκνευρισμό, καθώς το σώμα μας δε μας υπακούει. Το τρίτο άτομο έχει κερδίσει.
Αν θέλουμε να βγάλουμε αυτό το τρίτο ανθρωπάκι από την εξίσωση, πρέπει να κάνουμε βαθιά αυτοπαρατήρηση, να δούμε πώς το σώμα μας μπορεί να μας μιλά και να μας δείχνει ότι δεν επιθυμεί κάποια επαφή, καθώς μπορεί να είχε πληγωθεί παλιά. Πρέπει να δούμε ποια συναισθήματα έρχονται με τη δυσπαρεύνια, τον φόβο, την αμηχανία, την ενοχή, την αδεξιότητα που μπορούν να μας εμποδίζουν από το να απολαύσουμε και να χαλαρώσουμε κατά τη διάρκεια του σεξ, με επακόλουθο τον πόνο. Να φροντίσουμε να δούμε πώς βλέπουμε τις σχέσεις μας, τον σεξουαλικό παρτενέρ μας και τον εαυτό μας, πριν τη δυσπαρεύνια και μετά από αυτή. Οφείλουμε να δούμε πώς μπορεί ο πόνος να μας μιλάει και να εκφράζεται, ώστε να τον ακούσουμε και να ανταποκριθούμε κατάλληλα.
Μαρία Πλουμάκη
Ψυχολόγος – MSc in Clinical Psychosexology
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.