Η διάγνωση της υπογονιμότητας μπορεί να επηρεάσει το ζευγάρι στην επικοινωνία, την ψυχική επαφή, αλλά και την σεξουαλική ζωή, που γίνεται πηγή άγχους και συναισθηματικής δυσφορίας. Αυτό συμβαίνει διότι, όταν το ζευγάρι προσπαθεί να τεκνοποιήσει αλλά δυσκολεύεται και αισθάνεται ότι ο χρόνος περνάει και στενεύουν τα περιθώρια του, το σεξ καταλήγει να αποτελεί «δουλειά», να γίνεται μεθοδολογικά και προγραμματισμένα και να προκαλεί συναισθήματα θυμού, λύπης, άγχους και φόβου.
Η απόλαυση χάνεται, ενώ μπορεί να εμφανιστούν σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Έρευνα έδειξε ότι το 40% γυναικών με υπογονιμότητα αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σεξουαλικής δυσλειτουργίας σε σχέση με το 25% γυναικών χωρίς υπογονιμότητα. Αντίστοιχα, για τους άνδρες με υπογονιμότητα παρατηρήθηκαν μειωμένη επιθυμία και διέγερση, μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας και μειωμένη σεξουαλική ικανοποίηση. Οι ανησυχητικές σκέψεις και τα δυσφορικά συναισθήματα του άνδρα λειτουργούν ανασταλτικά στην κινητοποίηση του για σεξουαλική επαφή, ενώ μπορεί να του δημιουργήσουν άγχος για να αποδώσει (anxiety performance), που, όμως τον οδηγεί στην επανάληψη της αποτυχίας.
Ωστόσο, το ζευγάρι που είναι σε διαδικασία προσπάθειας τεκνοποίησης δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι το σεξ δεν γίνεται μόνο για αυτόν το σκοπό και υπάρχουν τρόποι να ενσωματώσει σε αυτό εγγύτητα και ερωτισμό. Πιο συγκεκριμένα:
- Επικοινωνείστε τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας
Η επικοινωνία είναι μείζονος σημασίας τόσο για τη συναισθηματική όσο και για τη σεξουαλική εγγύτητα των συντρόφων. Το ζευγάρι είναι απαραίτητο να επικοινωνεί τις ανάγκες, τους προβληματισμούς και τις επιθυμίες του και να μη θεωρεί δεδομένο ότι πάντα ο άλλος θα ξέρει τι σκέφτεται και τον κατάλληλο τρόπο να το διαχειριστεί.
2. Συνεχίστε να κάνετε σεξ ή να μοιράζεστε σεξουαλικές στιγμές ακόμα κι όταν δεν έχετε ωορρηξία
Είναι σημαντικό για το ζευγάρι να διατηρεί την εγγύτητα ακόμα κι όταν δεν είναι η μέρα της ωορρηξίας. Τοιουτοτρόπως, δε θα θέτει ως αυτοσκοπό μόνο την αναπαραγωγή ούτε θα περιορίζεται σε μία μόνο ημέρα, καθώς η συχνότητα αλλά και η ποιότητα των σεξουαλικών επαφών επηρεάζει και την ικανοποίηση που αντλούν οι σύντροφοι από τη σχέση.
3. Αποφύγετε να μιλάτε μόνο για την υπογονιμότητα
Αυτό δεν σημαίνει ότι το ζευγάρι δεν πρέπει να μιλάει καθόλου για αυτό το ζήτημα, αλλά να μην το αφήνει να καθορίζει όλους τους τομείς της ζωής του. Είναι καλό να μοιράζεται στιγμές, κοινό ποιοτικό χρόνο και να φτιάχνει εμπειρίες πέραν όσων σχετίζονται με την προσπάθεια τεκνοποίησης.
4. Αναπτύξτε εναλλακτικούς τρόπους συναισθηματικής και σεξουαλικής σύνδεσης
Γυναίκες που βρίσκονται στη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν έχουν πάντα την επιθυμία για σεξουαλική επαφή. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται ότι πρέπει να εκλείψει από τη σχέση κάθε αίσθηση ερωτισμού ή σεξουαλικότητας. Το ζευγάρι μπορεί να αναπτύξει εναλλακτικούς τρόπους σύνδεσης, συναισθηματικής και σεξουαλικής, και οι εξωλεκτικές εκδηλώσεις τρυφερότητας, όπως η βλεμματική επαφή, τα χάδια και τα φιλιά, μπορούν να συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση.
5. Να είστε ανοιχτοί και πρόθυμοι στην προοπτική πιθανής σεξουαλικής επαφής
Ένας παράγοντας που παίζει ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στη σεξουαλική επαφή πέραν της αρχικής επιθυμίας είναι η απαντητική επιθυμία, δηλαδή η δεκτικότητα και η προθυμία να είναι ανοιχτός ο ένας σύντροφος στα ερωτικά ερεθίσματα και κινήσεις του άλλου. Δεν είναι απαραίτητο να προϋπάρχει η επιθυμία, αλλά μπορεί να επέλθει με την κατάλληλη διέγερση και την ψυχολογική ετοιμότητα του ζευγαριού.
Το άγχος έχει φανεί ότι αυξάνει τις πιθανότητες αποτυχίας σύλληψης σε ζευγάρια που βρίσκονται σε διαδικασία Εξωσωματικής Γονιμοποίησης (In Vitro Fertilisation-IVF), ενώ η διατήρηση μιας ενεργούς και ποιοτικής σεξουαλικής ζωής, που φέρνει κοντά το ζευγάρι και μειώνει το άγχος και την δυσφορία, αυξάνει και τις πιθανότητες για επιτυχημένη προσπάθεια τεκνοποίησης.
Οι σύντροφοι είναι καλό να μιλάνε και να ακούν ο ένας τον άλλον και, αν αισθάνονται ότι αυτή η δοκιμασία τούς απομακρύνει συναισθηματικά ή και σεξουαλικά και δεν μπορούν να το διαχειριστούν, να απευθύνονται σε έναν ειδικό ψυχικής και σεξουαλικής υγείας, αναζητώντας τη λύση σαν σύμμαχοι, σύντροφοι, εραστές και μελλοντικοί γονείς.
Διδυμοπούλου Αγγελική
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια CBT
Επιστημονική Συνεργάτις Ι.Ψ.Σ.Υ.