Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια χρόνια, εξελικτική νευροεκφυλιστική νόσος που πήρε το όνομα της από τον Γερμανό ψυχίατρο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ ο οποίος παρουσίασε την πρώτη μελέτη περίπτωσης προ-γεροντικής άνοιας. Είναι πιο συχνή σε άτομα άνω των 65 ετών, ενώ αντιστοιχεί στο 60-70% των συνολικών περιστατικών άνοιας και σχετίζεται με την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Συγκεκριμένα, τα βασικά συμπτώματα που προκύπτουν λόγω της εκφύλισης περιοχών του εγκεφάλου, είναι η δυσκολία ανάκλησης πρόσφατων γεγονότων (ως πρόωρο σύμπτωμα), xωρικός και χρονικός αποπροσανατολισμός, η απώλεια γλωσσικών δεξιοτήτων και κρίσης, η εμφάνιση εμμονών, οι συναισθηματικές διακυμάνσεις, η παρορμητική συμπεριφορά, που οδηγούν σε σταδιακή έκπτωση της λειτουργικότητας του ασθενούς. Η συμπτωματολογία διαφέρει ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής (τα 4 στάδια Αλτσχάιμερ είναι: το πρόδρομο, το πρώιμο, το μέσο και το όψιμο).
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2023 στο επιστημονικό βιβλίο “Caring is Sharing — Exploiting the Value in Data for Health and Innovation”, έδειξε πως η σιλδεναφίλη μειώνει κατά 60% τον κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer, ενώ η αναλογία στους άνδρες και τις γυναίκες ήταν 62% και 47% αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή συγκέντρωσε δεδομένα από 5.777 άτομα άνω των 65 ετών, ενώ διαμορφώθηκαν 4 γκρουπ, με βάση τον αν έπασχαν από αλτσχαιμερ και αν λάμβαναν σινδεναφίλη. Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν και με άλλες επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει στο παρελθόν για τη συγκεκριμένη συσχέτιση, όπως εκείνη που αναφέρθηκε στη σελίδα του τμήματος της ιατρικής του Πανεπιστημίου του Harvard, αναφέροντας πως σε δείγμα περίπου 7 εκ. ανθρώπων, εκείνοι που έκαναν χρήση σιλδεναφίλης είχαν 69% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ τα προσεχή 6 χρόνια, σε σχέση με εκείνους που δεν έκαναν χρήση του φαρμάκου. Οι μελετητές εξέτασαν τα εγκεφαλικά κύτταρα των ασθενών και βρήκαν πως εκείνοι που έκαναν χρήση είχαν μεγαλύτερη αύξηση εγκεφαλικών κυττάρων και πιο αργό σχηματισμό νευροϊνιδιακών κόμβων-neurofibrillary tangles (NFTs) στον εγκέφαλο, που αποτελούν βιοδείκτη της εμφάνισης νόσου.
Ο προτεινόμενος μηχανισμός πίσω από τα αποτελέσματα των ερευνών για τις μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου λόγω χρήσης σιλδεναφίλης, αναφέρεται πως σχετίζεται με το γεγονός ότι οι κροταφικοί λοβοί ασθενών Αλτσχάιμερ έχουν αυξημένα επίπεδα πρωτεϊνών που ρυθμίζονται από τα PDE5. Συγκεκριμένα οι αναστολείς PDE ρυθμίζουν τα μονοπάτια κυτταρικής σηματοδότησης μέσω της αύξησης της κυκλικής μονοφωσφορικής αδενοσίνης (cAMP) και της μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cGMP). Τα PDE5 εμπλέκονται στη ρύθμιση της της μονοφωσφορικής γουανοσίνης (cGMP) η οποία σχετίζεται με τη χαλάρωση των λείων μυών.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των ερευνών μιλούν για συσχέτιση μεταξύ σιλδεναφίλης και μειωμένου ρίσκου εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ θα πρέπει να υπάρξουν περισσότερες τυχαιοποιημένες κλινικές έρευνες για να εξαχθούν τα αποτελέσματα με ασφάλεια.
Παπαδόπουλος Περικλής
Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής CBT
Επιστημονικός Συνεργάτης Ι.Ψ.Σ.Υ
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
1. Huo, X., & Finkelstein, J. (2023). Using Big Data to Uncover Association Between Sildenafil Use and Reduced Risk of Alzheimer’s Disease. In Caring is Sharing–Exploiting the Value in Data for Health and Innovation (pp. 866-870). IOS Press.
2. https://www.health.harvard.edu/mens-health/erectile-dysfunction-drug-may-lower-alzheimers-risk